به علت تطابق و سازگار شدن بدن با ورزش، قطع نمودن ورزش و ترک آن برای مدتی طولانی تاثیری قطعی منفی بر سطوح تناسب اندام شما خواهد گذاشت و اغلب کاهش وزن ناشی از تعریق، به علت کاهش آب بدن می باشد و نه چربی. امروزه متخصصین تغذیه همه ی افراد را به داشتن فعالیت بدنی منظم برای رسیدن به تناسب اندام توصیه می نمایند. اما باورهای مشهور ولی نادرست بسیاری در مورد ورزش و تناسب اندام وجود دارند و برای همگان بسیار مفید است که این باورهای غلط رایج را به خوبی بشناسند.
در قسمت های قبل برخی از باورهای غلط رایج در مورد ورزش و تناسب اندام را معرفی نمودیم. در این مقاله نیز به معرفی دیگر باورهای نادرست در این زمینه می پردازیم:
باور غلط: حتی با 5 تا 10 دقیقه فعالیت در هفته نیز می توانید به تناسب اندام برسید.
حقیقت امر: خیر متاسفانه جمله ی مذکور صحیح نیست. برای دست یابی به سطح متوسطی از تناسب اندام، هر فرد می بایست حداقل 5 مرتبه در هفته و هر مرتبه 40 تا 50 دقیقه را به فعالیت بدنی اختصاص دهد، در واقع فعالیت به میزان کمتر از مقدار مذکور تاثیر ملموس و قابل توجهی نخواهد داشت، هر چند که حتی مقادیر اندکی از فعالیت بدنی نیز تاثیر مثبتی را در مصرف کالری شما می گذارد و اگر بخواهیم آن را با عدم فعالیت بدنی مقایسه کنیم؛ داشتن کمی فعالیت بدنی همواره بهتر از فقدان فعالیت خواهد بود(به قول ما ایرانی ها: کاچی به از هیچی). چنان چه توانایی شما برای فعالیت بدنی محدود است می توانید به تدریج و آهستگی توانایی خود را ارتقا بخشید. از طرف دیگر می توانید این میزان فعالیت را در روز تقسیم نمایید.
باور غلط: اگر به سطوح بالایی از تناسب اندام دست یابید؛ حتی پس از یک کناره گیری طولانی از ورزش نیز این حالت حفظ خواهد شد.
حقیقت امر: خیر مسلما به علت تطابق و سازگار شدن بدن با ورزش، قطع نمودن ورزش و ترک آن برای مدتی طولانی تاثیری قطعی منفی بر سطوح تناسب اندام شما خواهد گذاشت.
برای مثال با خود فرض کنید که قبلا می توانسته اید مسافت 3 کیلومتر را در مدت 12 دقیقه بدوید، سپس برای مدت 3 هفته برنامه دویدن خود را متوقف می کنید، مسلم است که به محض بازگشت به برنامه ی قبلی احتمالا دیگر نمی توانید به راحتی مسافت فوق را مانند سابق در 12 دقیقه طی کنید و قدری زمان می برد تا دوباره به توانایی بدنی پیشین بازگردید.
اگر شما در حین فعالیت بدنی شدید آب ننوشید؛ خطر کرامپ ها به موازات خطرات جدی ناشی از دهیدراته شدن بدن ایجاد می شود
یک اصل در تناسب اندام به نام اصل برگشت پذیری(Reversibility) این است که در صورت توقف طولانی مدت ورزش، بهبود آمادگی جسمانی حاصل شده به سرعت از دست خواهد رفت. اگر شما تمرینات بدنی را متوقف کنید؛ عضلات و سیستم قلبی - عروقی تان توانایی خویش در مصرف موثر اکسیژن به مانند سابق را از دست خواهد داد.
باور غلط: هر چه میزان تعریق شما در حین ورزش بیشتر باید، چربی بدن تان سریع تر کاهش می یابد.
حقیقت امر: اغلب کاهش وزن ناشی از تعریق، به علت کاهش آب بدن می باشد و نه چربی. تعریق شدید می تواند عوارض جانبی خطرناکی را در بر داشته باشد از جمله دهیدراته شدن بدن. لذا توصیه می شود که الگوهایی مناسب جهت جلوگیری از دهیدراته شدن بدن هنگام ورزش به کار برده شود. همچنین بسیار عاقلانه است که از انواع لباس های پلاستیکی که تعریق را تشدید می کنند، استفاده نشود. در ضمن خالی از لطف نیست که یادآور شویم برخی از کمربندها و شلوارک های حرارتی بیشتر از طریق کاهش آب بدن سایز را کاهش می دهند.
باور غلط: نوشیدن آب و دیگر آشامیدنی ها در حین فعالیت بدنی موجب گرفتگی، درد شکم و معده خواهد شد.
حقیقت امر: این جمله صحیح نیست. در واقع اگر شما در حین فعالیت بدنی شدید آب ننوشید؛ خطر کرامپ ها به موازات خطرات جدی ناشی از دهیدراته شدن بدن ایجاد می شود. به علاوه نوشیدن آب سرد بر آب گرم به علت تخلیه سریع تر معده ارجحیت دارد.
باور غلط: مکمل های ویتامینی به بهبود تناسب اندام و عملکرد بدن کمک می کنند.
حقیقت امر: هیچ فرمول غیر معمولی برای بهبود تناسب جسمانی وجود ندارد و به جز در موارد خاص، مصرف مقادیر زیاد از مکمل های ویتامینی مورد نیاز نیست. چه بسا مصرف دوز بالای ویتامین در ورزشکاران و در پروش اندام، می تواند حتی خطرناک واقع شود.
دریافت بیش از حد هر ماده مغذی ممکن است اثرات منفی بر سلامت در بر داشته باشد.
پس از بهبودی درد ناشی از یک فعالیت دردزا، چنان چه طبق روالی صحیح تمرینات بدنی را انجام دهید و به تدریج بر شدت آن ها بیفزایید، در جلسات بعدی ورزش درد کمتری خواهید داشت
باور غلط: تزریق ویتامین ب 12 اثر مثبتی را در افزایش سطح انرژی بدن دارد.
حقیقت امر: این باور ممکن است از این حقیقت نشات گرفته باشد که تزریق ویتامین ب 12 در برخی از گیاهخواران فوایدی را در بر داشته است. تاکنون هیچ اثبات علمی پزشکی مبنی بر سودمند بودن تزریق ب12 در بهبود خستگی مزمن یک ورزشکار یا افزایش سطوح انرژی بدن افراد وجود نداشته است. به همین جهت بهتر است با یک متخصص تغذیه در مورد رژیم غذایی مناسب برای تناسب اندام مشورت کنید.
باور غلط: اگر عضلات شما پس از ورزش درد نداشته باشد به این معنی می باشد که ورزش تان از شدت کافی برخوردار نبوده است.
حقیقت امر: پیروی افراط گونه از اصطلاح: نابرده رنج گنج میسر نمی شود، در مقوله ورزش و فعالیت بدنی و این که بخواهید جسم تان را توسط ورزش های شدید به رنج بیندازید تا به تناسب اندام برسید؛ ممکن است موجب آسیب رساندن به جسم تان گردد. دردناک شدن عضلات نشانگر فعالیت بدنی شدید و غیر منتظره، یا فعالیت بدنی پس از یک دوره عدم فعالیت بدنی است.
پس از بهبودی درد ناشی از یک فعالیت دردزا، چنان چه طبق روالی صحیح تمرینات بدنی را انجام دهید و به تدریج بر شدت آن ها بیفزایید، در جلسات بعدی ورزش درد کمتری خواهید داشت. به هیچ وجه نباید درد و آسیب را به عنوان اهداف و نتایج مرسوم ورزش و فعالیت بدنی اطلاق کنید.
منبع : دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان
متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی
بخش تغذیه تبیان